In 2021 werd in de buurt van het bedrijf 3M in Zwijndrecht PFOS gevonden. Daardoor was er heel wat te doen rond PFOS en PFAS en werd er een bevraging gedaan vanuit de Vlaamse Overheid naar alle steden en gemeenten om een inventarisatie te maken van alle gebieden waar mogelijke PFOS en PFAS-vervuiling zou kunnen gebeurd zijn. Onze milieudienst inventariseerde en gaf dit door aan de Vlaamse Overheid, zij zetten alle risicosites op kaart.
Inventarisatie van risicosites op kaart
De op kaart aangeduide locaties zijn deze waar een vermoeden bestaat dat er PFAS zou kunnen zijn vrijgekomen.
In Harelbeke gaat het om sites:
- op basis van industriebranden in het verleden waarbij blusmiddelen met PFAS werden gebruikt, waarbij mogelijks sporen van PFAS in het milieu (bodem, grondwater) achterbleven (sites Bekaert-Blokkestraat, ex-Modelka, Kleine Waregemstraat, ex-Delta Fibres (nu Empire Carpets) in de Brugsestraat, ex-San Marino in de Brugsesteenweg (verkeerdelijk op kaart aangeduid rond huidige locatie Supra Bazar: geen verdere maatregelen noodzakelijk), ex-Lano in de Zuidstraat (verkennend bodemonderzoek afgerond) .
- op basis van de vestiging van een ex-brandweerkazerne op die plek, waar mogelijks PFAS ten gevolge van brandweeroefeningen achterbleven. Site Tweebruggenstraat en Site Bavikhove zijn geschrapt van de inventaris na onderzoek en wegens geen gebruik (Bavikhove) van PFOS/PFAS op deze plaats, site Hulste (Kasteelstraat), verkennend bodemonderzoek afgerond.
- op basis van een locatie waar in het verleden een brandweeroefening met schuim plaats heeft gevonden (éénmalige brandweeroefening in 1995 op de speelplaats van de school Zandberg: verkennend onderzoek afgerond)
- op basis van het gebruik in het verleden van PFAS-houdend schuim bij testen in een constructiewerkplaats voor brandweervoertuigen (exploitatie Vanassche, Brugsesteenweg/Brugsestraat), verkennend bodemonderzoek afgerond.
Onderzoek is lopende
In die afgebakende zones wordt momenteel verder onderzoek verricht om na te gaan of er effectief vervuiling is.
Opgelet: Dat betekent niet dat de sites PFAS-vervuild zijn, maar wel dat ofwel op deze sites een onderzoek lopende is ofwel een onderzoek op deze site nog gepland wordt. De kaart wordt telkens aangepast naarmate de onderzoeken vorderen en er dus meer duidelijkheid is over de mogelijke vervuiling van de bodem.
Wat betekent dat voor jou?
Het Agentschap Zorg en Gezondheid adviseert huizen die binnen de perimeter van 100 meter vallen rond de aangeduide locaties om maatregelen te nemen. Het gaat om tijdelijke preventieve 'no-regret maatregelen' voorafgaand aan het onderzoek. .
- De meest kwetsbare bevolking (ouderen, kinderen jonger dan 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden of zijn en vrouwen die borstvoeding) consumeert beter geen zelf-geteelde groenten.
- Minder kwetsbare personen in dit gebied consumeren beter zelf-geteelde groenten met mate, mits een goede mix met gekochte groenten. Was alles steeds goed voor het opeten.
- Eet geen zelf-geteeld kleinvee.
- Drink geen grondwater als drinkwater.
- Gebruik geen grondwater uit ondiepe putten om de moestuin te bewateren of om het zwembad te vullen.
- Gebruik geen compost die samengesteld is met materiaal uit je eigen tuin.
- Pas een goede hygiëne toe: handen regelmatig wassen en je huis regelmatig kuisen.
- Vermijd de verstuiving van braakliggende grond zo veel als mogelijk.
- Consumeer geen eigen geteelde eieren.
Deze maatregelen zijn geldig tot er meer wetenschappelijke inzichten beschikbaar zijn om op Vlaams niveau de geldende maatregelen af te bouwen of aan te passen. We houden jullie op de hoogte van de verdere stappen.
Wat is PFAS?
PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6000 chemische stoffen waarin onder andere een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomt. Ze komen niet van nature voor in het milieu. Het gebruik ervan is sinds 2006 aan banden gelegd door de EU. PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenproducten.
PFOS en PFOA werden tot 2010 gebruikt in blusschuim voor het blussen van vooral chemische en oliebranden. Op oefenterreinen van de brandweer en sites waar een grote brand werd geblust met fluorhoudend blusschuim is er een risico op verontreiniging van bodem en grondwater.
Meer informatie
Meer informatie vind je op www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling. Voor algemene vragen over PFAS stuur je naar pfas@vlaanderen.be.