In het jaar 2023 hebben we de verbruiken via een externe en interne energieboekhouding grondig opgevolgd. Met regelmaat worden de meterstanden genoteerd waardoor we een betere inzicht krijgen welk causaal verband aan de verbruiken zijn verbonden.
De meeste gebouwen hebben meterstanden die reeds vanaf het jaar 2000 werden genoteerd. Ook hebben we nu duidelijkheid over de verdeling van de energiestromen. Dat resulteert in nog meer gedetailleerde analyses die ons in staat stellen om trends, impact van investeringen, functiewijzigingen, pijnpunten en mogelijke quick-wins in kaart te brengen.
Dit jaarrapport beperkt zich tot de samenvatting van de meest belangrijkste gebouwen van Stad Harelbeke, die ongeveer 80% van de totale energiekost (van gebouwen) uitmaken. Een detail-analyse van het energieverbruik per item en per gebouw kan men steeds opvragen bij de facilitaire dienst of raadplegen op sharepoint, rubriek Energie.
Elektriciteitsverbruik
De oranje stippellijnen geven ons de richtingen aan om aan de doelstellingen te voldoen. De onderste lijn geeft aan waar we in 2020 moesten eindigen volgens de burgemeester-convenantie (20% besparen t.o.v. 2005).
Als we dat jaar als nieuwe referentiejaar zouden nemen, duidt de oranje stippellijn verder aan waar we in 2030 moeten eindigen.
De Vlaamse Gemeenschap vraagt nu om tegen 2030 minstens 40% minder te verbruiken. Die doelstellingen van de Vlaamse Gemeenschap starten officieel met referentiejaar 2015 en wordt daarom aangeduid door de bovenste oranje lijn.
De gele puntjeslijn visualiseert ons interne klimaatplan, waarbij ieder jaar 1% wordt bespaard.
In 2020 hadden we een klein dipje gehad dat te verklaren is met de uitbraak van Covid-19. In 2021 hebben we weer een heropleving gehad, dat werd getemperd in 2022 en 2023 vanwege de energiemaatregelen om de energie crisis te bedwingen. Toch blijven we de Vlaamse doelstellingen niet halen, maar wel onze eigen doelstellingen. Door elektrificatie naar duurzamere gebouwen en wagens, is het logisch dat we voortaan meer elektriciteit zullen gebruiken. Die stijging in verbruik wordt verzacht met de gedachte dat we onze elektriciteit groen (en dus hernieuwbaar) aankopen.
Als we toch nog de doelstellingen van 2030 willen halen, zullen doorgedreven investeringen nodig zijn. Zonnepaneelinstallaties met verhoogde zelfconsumptie, relighting, sturingen via EMS en AI, sensibilisering, afstoten verlieslatende gebouwen, etc… zijn de belangrijkste items waar we de volgende jaren op moeten toeleggen.
Gasverbruik
In deze grafiek worden diezelfde doelstellingen gevisualiseerd door de oranje en gele lijnen. Hier zien we duidelijk wat de impact van het warmtenet langs de Leie en de geothermie van school Zuid heeft teweeg gebracht. In 2021 hadden we een serieuze stijging in ons gas/warmtenet-verbruik, dankzij de extra ventilatie in scholen en culturele centra vanwege de coronarichtlijnen. In de tweede helft van 2022 en eerste helft van 2023, hebben we extra maatregelen genomen om het verbruik en zo onze energiebudget te minderen. De temperaturen werden teruggedraaid tot 19°C, ketels bijgesteld, circulatiepompen werden vervangen, herindeling van burelen en ruimten,… De impact hiervan is duidelijk zichtbaar en heeft dus geloond.
We verwachten vanaf 2025 ,met de aansluiting van onze twee hoofdverbruikers op het warmtenet, nog een fikse daling in het gasverbruik.
Waterverbruik
We zitten met een pak verouderde gebouwen die zich de laatste tijd vertalen in waterlekken die te laat werden gedetecteerd. In de jaren ’70 en ’80 werd ook niet geïnvesteerd in regenwaterrecuperatie waardoor we nu een hoge exploitatiekost hebben. We hopen dat het verbruik grondig zal dalen bij de vernieuwing van sommige gebouwen.
Met de investering in nieuwe digitale watermeters en de latere opvolging via artificiële intelligentie, houden we ons verouderd leidingnet in de gaten en kunnen we daardoor sneller optreden bij ondergrondse leidingbreuken.
We blijven een dalende trend volgen in ons verbruik. Indien we dit verder zouden simuleren tot 2030, zou de mogelijkheid bestaan om het waterverbruik van 2015 met bijna de helft te verminderen.
Kost per gebouw
Als we het verbruik van elektriciteit, gas, warmtenet en water vertalen in een kost per gebouw, dan krijgen we bovenstaande grafiek. Daar merken we dat site stadhuis en site het Spoor onze grootste kostenmakers blijven. Gelukkig zitten deze gebouwen in de pipeline om grondig nagezien te worden in kader van de aansluiting op het warmtenet.
We hebben in de laatste 2 jaar woekerprijzen over ons heen gekregen op gas en elektriciteit. De hoge tarieven van het warmtenet volgen een jaar later en zijn duidelijk voelbaar in 2023. We mogen nu al van uitgaan dat de energiekost van de gebouwen verdubbeld is ten opzichte van 2020.
Conclusie
Stad Harelbeke blijft een “leading”-rol spelen op het vlak van energiebewaking en doelgerichte energie-investeringen.
Onze kennis wordt momenteel gedeeld met Stad Kortrijk en Howest om gezamenlijk een Energie Management Systeem op poten te zetten dat later kan gedeeld worden aan andere steden en gemeenten. Door de digitalisering, laadpalen, energiedelen en batterijen, staan we voor boeiende uitdagingen.
Facility en Grondgebiedszaken zal de komende jaren die leidersrol proberen te behouden door middel van een strikte programma van eisen voor de nieuwe gebouwen en innovatieve en doordachte investeringen voor de bestaande gebouwen.